مراحل فرآیند حل مسئله عبارتند از:
1) تعریف و شناسایی مشکل
2) پیدا کردن راهحل هاي مختلف
3) تصمیمگیري
4) بازنگري

1) تعریف مشکل: اولین مرحله، تبیین دقیق مشکل و حل مسئله است؛ یعنی ابتدا باید مسئله تعریف شود. در این مرحله، فرد ابتدا باید از خود بپرسد که چه راه حل هایی براي این مشکل وجود دارد و سپس سعی کند همه راه حل هایی را که به ذهنش میرسد بیان کند. اگر فرد دقیقاً نداند چه مشکلی وجود دارد، امکان حل آن کاهش مییابد و ممکن است وقت زیادي را صرف حل یک مشکل اشتباه کند. توصیف اختصاصی مشکل این امکان را فراهم میآورد که با استراتژيهاي مفید به حل مشکل پرداخته شود. چنانچه مشکلی مبهم یا پیچیده باشد، نمیتوان راه حل هاي مؤثري براي آن پیدا کرد. هر چقدر شناخت فرد از خود بیشتر و عمیق تر باشد، بهتر میتوان دلایل و ریشه هاي مشکلات خود را پیدا کند.

متخصصان معتقدند که مسائل را میتوان به 4 دسته تقسیم نمود:

1) مسائل مهم و غیر فوري 2) مسائل فوري و غیر مهم 3) مسائل مهم و فوري 4) مسائل غیرمهم و غیرفوري

مسائل مهم و غیرفوري به مسائلی گفته میشود که حل آنها براي ما ضروري است ، ولی براي حل اینگونه مسائل محدودیت زمانی نداریم. مثلاً براي یک دانش آموز سوم راهنمایی، مسئله قبول شدن در امتحانات پیش دانشگاهی یک مسئله مهم است اما فوري نیست.

مسائل فوري و غیر مهم به مسائلی گفته میشود که شاید مهم نباشند، اما در یک محدوده زمانی حتماً باید حل شوند و اگر آن زمان بگذرد، امکان حل مشکل بسیار سخت و حتی غیرممکن خواهد بود. براي مثال: این که تماس بگیرید و روز تولد دوستتان را تبریک بگوئید، ممکن است براي شما مسئله خیلی مهمی نباشد، اما فوریت دارد. مسائل مهم و فوري مسائلی هستند که هم براي خود فرد مهم است و هم براي حل آن محدودیت زمانی وجود دارد.

مثلاً براي دانش آموز سال سوم دبیرستان مسئله قبول شدن در امتحانات پایان ترم و رفتن به کلاس بالاتر هم یک مسئله مهم و هم فوري است.

مسائل غیرمهم و غیرفوري،مسائلی هستند که نه براي فرد مهم هستند و نه حل آن داراي محدودیت زمانی است.